Dünya’da, ülkemizde ve özellikle şehir(ler)imizde uyuşturucu kullanımının giderek arttığı endişe verici bir gerçek olarak karşımızda duruyor. Konuyla ilgili yayınlanan raporlar ise maalesef durumun hiç de iç açıcı olmadığını gösteriyor. Özellikle genç yaştaki bireyler ve hatta ilkokul çağındaki çocukların sentetik uyuşturuculara yöneldiği dikkat çekiyor...

Türkiye’de uyuşturucu madde kullanımına dair veriler incelendiğinde, Ulusal Zehir Danışma Merkezi'nin (UZEM) raporları oldukça çarpıcı. 2018 yılında hastane ve acil servislerden bildirilen uyuşturucu zehirlenmeleri yüzde 2,84 (6.182 vaka) oranında iken, bu rakam 2020 yılında yüzde 2,85 olarak kaydedilmiş. Hatta 0-5 yaş grubunda dahi bilinmeyen bağımlılık yapıcı kimyasallara maruziyet oranının yüzde 2,67 olduğu tespit edilmiş...

2023 yılında bağımlılık tedavi merkezlerinde tedavi gören 350 bin kişinin yüzde 2,1’i “kokain ve diğer uyarıcı maddeler” bağımlılığına sahipken, yüzde 0,7’si ekstazi (MDMA) kullananlar olarak kaydedilmiş. Piyasada en çok kullanılan uyuşturucu esrar olsa da (yüzde 80 oranında), MDMA ve NPS’ler (Yeni Psikoaktif Maddeler) hızla yaygınlık kazanmaktadır...

MDMA, merkezî sinir sistemini uyaran, halk arasında “ekstazi” olarak bilinen sentetik bir maddedir ve özellikle Avrupa ve Türkiye’deki kullanım oranlarında ciddi bir artış gözlenmektedir...

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nin 2024 raporuna göre MDMA'nın üretim merkezi olarak büyük ölçüde Hollanda öne çıkmaktadır. Her ne kadar MDMA tablet ve toz ürünlerindeki saflıkta azalma (140–167 mg MDMA; saflık oranı yüzde 46 - yüzde 100 arası) tespit edilmiş olsa da, maddenin etkisinin güçlendiği vurgulanmaktadır. Ayrıca yeni tür psikoaktif maddeler arasında sentetik katinonlar, kafein, ketamin gibi çeşitli içerikler taşıyan 226 farklı tipte tablet bulunmaktadır. Bunların yanı sıra şeker, jelatin, lolipop gibi formlarda “yenilebilir” MDMA ürünlerinin de piyasaya sürüldüğü bildirilmektedir...

Türkiye’de “jelibon” adıyla anılan bu tür MDMA ürünleri, acil servise başvuran kişilerde belirgin şekilde tespit edilmiştir...

Öte yandan, Türkiye'de sadece 2022 yılında adli kuvvetler tarafından yakalanan MDMA miktarı 5 milyon tablet olarak raporlanmıştır (Ulusal Uyuşturucu Raporu 2024). Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün 2024 kayıtlarına göre uyarıcı madde bağımlılığı arasında metamfetamin yüzde 37,1 ile ilk sırada yer almakta. Bunun yanı sıra oranlar, kannabinoid için yüzde 30, kokain için yüzde 4 ve ekstazi için yüzde 0,7 olarak bildirilmiş. 2022 yılında uyuşturucuya bağlı ölüm sayısı ülke genelinde 246 olarak kaydedilirken bunların 46’sında (yüzde 18,7) MDMA’nın neden olduğu tespit edilmiştir. Avrupa ülkelerinde MDMA nedeniyle yaşanan ölüm oranı toplam uyuşturucu bağlantılı ölümlerin yüzde 5’i civarındayken Türkiye’de bu oranın yüzde 20’ye yaklaşmış olması durumu oldukça endişe verici bir noktaya taşımaktadır...

Sağlık açısından değerlendirildiğinde, MDMA genellikle ölüm veya akut zehirlenme vakalarıyla gündeme gelirken bağımlılık tedavilerindeki oranı daha düşük kalmaktadır. Ancak günümüzde toplumun her kesiminde uyuşturucu madde kullanımına dair haberlerle karşılaşmaktayız. Yeri geldiğinde hiç beklemediğimiz bazı insanların bile bu maddeleri kullandığını görmek bizleri şaşırtmasın, zira sorun giderek yayılmaktadır...

Bu tablo, toplumsal boyutta çok daha ciddi adımlar atılması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Uyuşturucuyla mücadele yalnızca bir sağlık meselesi değil; aynı zamanda bir eğitim, aile yapısı ve sosyal farkındalık problemidir.

Sağlıcakla kalın…

Uyuşturucu kullanımı