DEPREMLER YIKICILIĞI Meclis toplantısının konuğu olan Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Öğr. Gör. Dr. Tuba Tatar, “Kahramanmaraş merkezli depremler yıkıcılığı çok yüksek olan, deprem merkezi karada, yüzeye yakın ve aynı zamana art arda gerçekleşen depremlerdi. Bilim yıllar önce fay hatlarını belirleyerek bu plakaların kesiştiği hatlar üzerinde depremler olacağını söyledi. Ülke olarak birçok ilimiz aktif fay hattı üzerinde ve yapılarımızı Türk deprem yönetmeliğine uygun olarak deprem kaynaklı hareketlere ve ötelenmelere karşı dayanıklı yapmalıyız. Kahramanmaraş’ta birikmiş çok güçlü bir enerji açığa çıktı ve yaklaşık 400 km’lik bir yüzey kırığına yol açtı. SAKARYA’DA DA BENZER DURUM Maalesef insanlar büyük sıkıntılar çekti ve çekiyor. Orada dikkat ettiğimiz şeylerden biri de camiler…Çok çabuk yıkılmış veya ağır hasar almışlar. Fakat camilerin deprem sonrası bir toplanma alanı olarak kullanılması gibi fonksiyonu olmalı ki bunun bölgede olamadığını gördük. Camiler mühendislik hizmeti alınarak yapılsaydı depremzedelerimiz için güvenli ve sığınılacak alternatif bir yer olabilirdi. Sadece yapılar değil, yollar da fonksiyonunu yitirdiği için yardımlar deprem bölgesine bir süre aksadı. Sakarya’da da maalesef benzer durumu yaşayabiliriz. Bu deprem 1g’den büyüktü ve durduğu yerde üzeri tonlarca kum dolu bir tırı yan yatıracak bir güç açığa çıktı. FABRİKALAR AYAKTA KALSA BİLE ÜRETİM DURUYOR Bu durumda o şehirlerde üretim de aksadı. İstediğiniz kadar fabrikanız sağlam ve ayakta olsun çalışanlarınızın bir bölümünü bir gecede kaybedebilirsiniz, fabrikanız durabilir. Özellikle iş dünyası başta olmak üzere Sakarya’nın her bir ferdinin bunun üzerine düşmesi gerekiyor. Çünkü fabrikalar sağlam olsa da çalışanlar depreme dayanıksız evlerde oturabiliyorlar. Belirli zamanlarda tatbikatlar ve bilgilendirme yapılmalı. 3 vardiya çalışan fabrikalarda bir vardiya mutlaka depremle karşı karşıya kalmaktadır. Tüm vardiyalarda çalışanları eğitmek, tatbikat yapmak zorundayız. ÇÖK-KAPAN-TUTUN UYGULANMALI 2021 yılı Afet Eğitim yılı olarak ilan edilmişti ve insanlara afet eğitimi vermek istedik. Bir yapıda en güvensiz yerin başında merdivenler geliyor ve deprem anında merdivenlere koşulmaması gerektiği yıllardır verilen eğitimlerde belirtildi. Bu depremde arama kurtarma ekipleri tarafından birçok insan merdiven boşluğunda bulundu. Çök-kapan-tutun gözüktüğünden de çok önemli bir mesele. Mesela yıkılan bir binada kanepenin yanı sizin için kurtarıcı oluyor. Deprem olduğu zaman çök-kapan-tutun uygulanması çok önemliydi. Ulusal bir tatbikat yaptık ancak çok dikkate alınmadığı gözüküyor. Tatbikatların gerekirse her ay yapılması lazım. Panik anında yapılması gerekenler çok önemli. Sakarya aktif fay hatlarının olduğu bir bölgede yer almaktadır. Bereketli topraklarımız var ve yer altı su seviyesi çok yüksek bir bölgedeyiz. Sadece deprem değil şehrimizde nehrimiz var, onlarca çay var. Suyun gücünü hafife almamak gerekir ve deprem sonrası veya bağımsız olarak su taşkınları da tehlikelere neden olmaktadır. SAKARYA PİLOT BÖLGE SEÇİLDİ Bölgesel Yapısal Hasar Görebilirlik çalışmasında şehrimiz pilot il seçildi. AFAD finansörlüğü ve Sakarya Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde kurum ve kuruluşlarla birlikte çalışmalar yapılıyor. 80 ile örnek olacak şekilde tamamlayacağız. Sakarya da 300 bin binadan şu anda yaklaşık 6 bin civarı binaya acil müdahale gerekiyor. Yapılarla ilgili veri toplamalar merkez için tamamlandı ve köyler için çalışmalar devam ediyor. Yapı envanteri oluşturulup bir sonraki aşamada 6306 sayılı kanun çerçevesinde riskli bölgelerin belirlenmesi için de gerekli adımların atılması için faaliyetler devam edecektir. Bu çalışmada kaç bina var, hangisi yönetmelik öncesi yapılmış, kaç kişi yaşıyor, kaç katlı, kullanılan yapı malzemeleri gibi sorulara cevap aradık. ARTIK 90+’DAYIZ 16 ilçemizi farklı tehlike türlerini de kapsayacak şekilde İl Risk Azaltma Planı (İRAP) tamamlandı ve bizim için bu raporu incelemek ve uygulamak çok önemli. Sakarya için ne yapabiliriz? Benden vazgeçip biz olmamız gerekiyor. İRAP raporunda en kısa zamanda yapılması gereken kırmızı görevler var. Hep beraber bu işin altından nasıl kalkabiliriz diye konuşmalıyız. Her depremin tekrarlanma süresi var ve biz şehir olarak bunu geçtik; 90+’ları oynuyoruz. Ciddi finans kaynağı gerektiren bir çalışma bu. Şimdiden başlamak gerekiyor” dedi. Konuşmanın ve sunumun ardından Dr. Tatar, SATSO Meclis Üyelerinin sorularını cevapladı. Soru-cevap bölümünün ardından Meclis Toplantısının gündem maddelerinin görüşülmesine geçildi.