Osmanlı Devleti’nin çöküşü ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanıklık eden Münevver Ayaşlı’nın kaleme aldığı portre yazıları, bir döneme ışık tutuyor. Timaş’tan çıkan “haminne’nin suret aynası” adlı eserinde Ertuğrul Gazi’den V.Murad’ın torunu Rukiye

Osmanlı Devleti’nin çöküşü ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanıklık eden Münevver Ayaşlı’nın kaleme aldığı portre yazıları, bir döneme ışık tutuyor. Timaş’tan çıkan “haminne’nin suret aynası” adlı eserinde Ertuğrul Gazi’den V.Murad’ın torunu Rukiye Sultana, Abdulhak Hamid’den Peyami Safa’ya, Tevfik Fikret’ten Yahya Kemal’e kadar tam 51 isim yer alıyor.

Beşir Ayvazoğlu, kitabın önsözü yerine kaleme aldığı “Boğaziçi’nde Bir Güzel Haminne: Münevver Ayaşlı” başlıklı yazısında şöyle diyor: “Haminne, 1906 yılında Avrupa-i Osmani şehirlerinden Selanik’te doğduğunu söylerken sözlerine şu cümleyi eklemeyi hiç ihmal etmez: ‘Fakat umumi manada anlaşıldığı gibi Selanikli değil, Türk’üm!’ Selanik, Osmanlı devrinde dönmeleriyle ünlüdür ve İstanbul’da Selanikli birinin dönme olmadığına çevresini inandırabilmesi için epeyi gayret göstermesi gerekir. Bunun için babası Cafer Tayyar Bey’in Evlad-ı Fatihan’dan olduğunu her defasında üzerine basa basa söyleyen haminnenin annesi de Çerkes Abdi Paşa’nın kızı Hayriye Şerife Hanım’dır.”

Beşir Ayvazoğlu’na göre, haminne’nin  en takdir edilecek taraflarından biri, “hiç şüphesiz, gördüklerini, bildiklerini, yaşadıklarını  kendine saklamayıp yazmış olmasıdır.”

Büyük Tarihçi

“haminne’nin suret aynası” adlı eserde, İsmail Hâmi Danişmend hakkında bilgi verildiği görülüyor. Münevver Ayaşlı, İsmail Hâmi Danişmend hakkında şöyle diyor: “İsmail Hâmi Beyefendi, büyük tarihçi olduğu kadar pek büyük bir dil alimi ve büyük bir şairdi. Eskileri demiyorum, benim tanıdığım  insanlar arasında bütün lisanları ve bilhassa Türkçeyi bu kadar iyi bilen, menşeine ve derinliğine  vukufu olan ve Türkçe lisanını ilmi ve bihakkın bilen, bu derece bilen başka kimseyi görmedim.  Lisanın, güzel Türkçenin bu hale gelmesinden hakikaten muzdarip idi, bedbaht idi ve bu meselenin hastası idi.”    

20 Ağustos 1999’da hayata veda eden Münevver Ayaşlı’nın eserleri:

Dersaadet

İşittiklerim, Gördüklerim, Bildiklerim

Teşrinisani ve Ötesi

Pertev Bey Üç Kızı-İki Kızı-Torunları

Vaniköyü’nde Fazıl Paşa Yalısı

Edep Yahu

Rumeli ve Muhteşem İstanbul